Beter leven met COPD

Uw longen kunnen niet voldoende zorgen voor een goede ademhaling. Vergelijk het met een tankwagen waar zo’n tienduizend liter zuurstof in kan. Een gezonde volwassene heeft ongeveer die hoeveelheid zuurstof per dag nodig. Bij COPD lukt het soms maar om een halve tankwagen per dag in- en uit te ademen.

Oorzaken van COPD

Bij COPD zijn de longen chronisch ontstoken. Chronisch betekent dat het blijvend is. Heel vaak is roken de oorzaak van COPD. Maar het kan ook komen door een erfelijke ziekte of moeilijk te behandelen astma.

De meeste mensen krijgen pas na hun veertigste COPD. Bijna altijd is roken de oorzaak. Roken of meeroken beschadigt de longen ernstig. Daardoor kunnen longziekten zich gemakkelijker ontwikkelen.

Andere oorzaken van COPD

• astma, longontsteking en andere longziekten
• erfelijke ziekte
• schadelijke stoffen, zoals houtstof, lijm en verfdampen
• luchtvervuiling, bijvoorbeeld door fijnstof

Symptomen van COPD

Als u COPD heeft, komt u vaak adem tekort. Door ontstekingen in uw longen gaan uw longblaasjes langzaam kapot. Hierdoor krijgt u klachten als hoesten en benauwdheid. Bij COPD kunt u last hebben van:

• Benauwdheid
• Hoesten
• Slijm ophoesten
• Kortademigheid
• Vermoeidheid
• Weinig spierkracht
• Gewichtsverandering

Eén van de bekendste symptomen van COPD is benauwd zijn. Soms kan dit zelfs zo erg zijn, dat u elke dag extra zuurstof nodig heeft. Er zijn ook mensen met ernstige COPD die zo benauwd en vermoeid zijn, dat zij een rolstoel of scootmobiel nodig hebben. Benauwd zijn is een naar en angstig gevoel. Het maakt uw dagelijkse activiteiten lastiger. Probeer daarom uw energie zoveel mogelijk te verdelen over de dag. Vermijd activiteiten die u erg vermoeien, of vraag om hulp van iemand uit uw omgeving.

Genezen van COPD kan helaas niet. Een gezonde manier van leven en de juiste behandeling kunnen invloed hebben op het verloop van de ziekte en hoe ernstig uw klachten zijn. Hoe oud u kunt worden met COPD is daarom moeilijk te zeggen. COPD krijgt u meestal na uw veertigste jaar en vaak zelfs nog later. Het kan ook eerder ontstaan, maar dan heeft het meestal een erfelijke oorzaak. Genezen van COPD is helaas nog niet mogelijk. Hoe de ziekte zich ontwikkelt is voor iedereen verschillend.

Hoe ontwikkelt COPD zich?

Hoe COPD verloopt is afhankelijk van hoe ernstig uw klachten zijn. Sommige mensen hebben licht COPD, bij anderen is het juist ernstig. De ziekte ontwikkelt zich ook niet bij iedereen hetzelfde. Tegenwoordig gebruiken wij vaak de term ziektelast om de ernst van uw COPD te beschrijven. U kijkt samen met uw arts of fysiotherapeut  hoe erg u last heeft van COPD. Bijvoorbeeld de klachten die u heeft en of de ziekte uw leven beperkt. We noemen dit kwaliteit van leven.

Heeft u licht COPD? Dan kunt u zonder ernstige klachten leven met uw ziekte. Uw longen werken nog voor meer dan de helft goed. Uw klachten worden meestal niet snel en plotseling erger. Vaak bent u bij lichte COPD onder controle bij uw huisarts. Zorg ervoor dat u gezond eet en voldoende beweegt.

Bij matig COPD is het nodig om uw manier van leven aan te passen. Bijvoorbeeld door gezond te eten en voldoende te bewegen. Bij matig COPD gaat u regelmatig op controle bij uw huisarts. Soms bezoekt u uw longarts. Vaak volgt u bij de fysiotherapeut een speciaal programma, dat u helpt om meer te bewegen.

Heeft u ernstig of zeer ernstig COPD? Dan zijn de klachten vaak zo erg, dat u misschien extra zuurstof nodig heeft. U bent zo benauwd en moe, dat u in een rolstoel zit of veel op bed ligt.

COPD en bewegen

Bewegen met COPD? Misschien moet u er niet aan denken. Wanneer u start met sporten bent u in het begin benauwder. Daarom voelt sporten voor u niet natuurlijk. Toch levert bewegen op de lange termijn veel op. U krijgt een betere conditie en u bent minder vatbaar voor een longaanval. Makkelijk is het zeker niet, maar het loont wel.

Door COPD is ademhalen voor u moeilijker geworden. Elke ademhaling kost u energie. Dat is vaak frustrerend. Bewegen is voor u vaak een hele uitdaging. Het kost u meer moeite dan iemand zonder longklachten. Toch is het erg belangrijk dat u met COPD voldoende beweegt. U traint uw spieren. En u krijgt een betere conditie. Zo bent u minder snel moe en herstelt u sneller van bijvoorbeeld griep.

Wat zijn de voordelen van bewegen met COPD?

Voldoende bewegen biedt u veel voordelen:

• Uw klachten kunnen er door afnemen.
• Uw conditie wordt beter
• U bent minder snel benauwd.
• Uw dagelijkse bezigheden gaan makkelijker.
• U krijgt meer energie.
• Uw botten worden sterker.
• U slaapt beter.
• U voelt zich meer ontspannen.
• Uw spieren worden sterker.
• U herstelt sneller van griep of verkoudheid.
• U heeft een kleinere kans op een longaanval of ziekenhuisopname.
• U heeft een grotere kans om te blijven werken.

Welke vormen van bewegen zijn goed?

Alle vormen van bewegen zijn goed. U hoeft niet op de loopband in de sportschool, als u daar niet van houdt. Met een wandeling naar de supermarkt heeft u al een hele stap gezet. Wissel de vormen van bewegen af. Veel mensen met COPD wandelen, tuinieren, fietsen, spelen golf of doen yoga. U kunt zelf het beste inschatten wat u wel en niet kunt. Kiest u vooral een manier van bewegen waar u zich prettig bij voelt, dan is de kans extra groot dat u in beweging blijft.

Bewegen met uw fysiotherapeut

Vindt u het prettig om onder begeleiding van een fysiotherapeut te bewegen? In Nederland zijn er fysiotherapeuten die gespecialiseerd zijn in begeleiding van mensen met COPD. Binnen PMC in Balans hebben wij 5 gespecialiseerde fysiotherapeuten. Uw arts kan u doorverwijzen. Fysiotherapie wordt meestal vergoed uit uw aanvullende verzekering of vanuit uw basisverzekering. Sommige mensen met COPD hebben recht op onbeperkt fysiotherapie. Overleg met uw fysiotherapeut.

Wat kunt u verwachten van onze fysiotherapeut en het nieuwe protocol?

In tegenstelling tot voorheen wordt er nu meer gekeken naar de ziektelast in plaats van de medische diagnose. Aan de hand van de intake wordt u ingedeeld in de volgende classificatie:

• COPD met lichte ziektelast
• COPD met matige ziektelast
• COPD met ernstige ziektelast
• Op basis daarvan wordt de behandeling ingezet.

Het voordeel voor de patiënt:

• Verbetering van de kwaliteit van zorg.
• Er is geen vertraging in het zorgtraject en de patiënt weet op elk moment waar hij/zij aan toe is.
• Hogere tevredenheid bij de patiënt.

Met de fysiotherapeut stelt u een trainingsprogramma op dat past bij wat u kunt. Een programma bewegen met COPD bestaat bijvoorbeeld uit:

• Algemene conditietraining met algemene oefeningen zoals bijvoorbeeld traplopen, fietsen, crosstrainer, wandelen etc.
• Krachttraining: bijvoorbeeld met gewichten of elastieken.Daarnaast leert u:
• Hoe u zo goed mogelijk voldoende kunt bewegen.
• Hoe u kunt omgaan met uw ziekte

Ergotherapie in combinatie met COPD

Soms kan het nuttig zijn om de fysiotherapie te combineren met een behandeling van een van onze ergotherapeuten. De ergotherapeut kan leren hoe  activiteiten op een meer efficiënte manier uitgevoerd kunnen worden. Zo kosten ze minder energie. Het aanleren van een goede ademhaling en een goede houding zijn hierbij belangrijk. Ook geeft de ergotherapeut  praktische tips. Verder helpt de ergotherapeut de cliënt de beperkte energie goed over de dag en de week te verdelen. Dit helpt extreme vermoeidheid voorkomen en zorgt dat er weer ruimte is voor die activiteiten die voor de cliënt belangrijk zijn.

Tot slot kan de ergotherapeut  adviseren welke hulpmiddelen en voorzieningen een meerwaarde zouden kunnen zijn.  Zij weet of en hoe je voor een vergoeding in aanmerking komt. Het kan bijvoorbeeld gaan om een scootmobiel, een douchezitje of een traplift.

Bron: Longfonds, Fysiotopics COPD